Cây mắc khén là một loại cây thân gỗ thuộc loại to, cao. Tháng 11 hàng năm cây sẽ đậu hoa và ra quả. Cây ra hoa dạng chúm giống như cây hoa xoan. Thời điểm thu hoạch là thời điểm cây ra quả, người dân bẻ nguyên cả chùm rồi đem về phơi hoặc hong khô trên bếp để dùng cả năm.
Thực ra, cần phải gọi tên loại gia vị này là quả mắc khén vì loại gia vị này là cả quả phơi khô chứ không phải chỉ có hạt.
Quả lúc tươi có màu xanh lá cây. Ngon nhất thì dùng lúc quả còn tươi nhưng vì nhu cầu sử dụng quanh năm mà quả chỉ có một thời gian ngắn nên bắt buộc phải phơi khô để bảo quản được lâu.
Như đã nói ở trên, đây là loại gia vị đặc trưng của Tây Bắc, chính vì vậy tác dụng của nó được dùng trong việc tẩm ướp các món ăn, đặc biệt là món nướng. Ngoài ra, loại gia vị này còn là thành phần quan trọng của Chẳm chéo – loại gia vị dùng để chấm nổi tiếng của vùng Tây Bắc.
